از پیستون موتور خودرو خود چه می دانید؟

پیستون قطعه ای است استوانه ای شکل که در داخل سیلندر به بالا و پایین حرکت می کند و مراحل مختلف کارموتور را ایجاد می کند. در موقع ساخت پیستون ها، سعی می کنند آنها راکمی بیضی شکل درست کنند تا در موقع گرم شدن به شکل استوانه درآید. وجود لقی بین سیلندر و پیستون بسیار حائز اهمیت است به طوری که باید لقی مجازی بین پیستون و سیلندر در نظر گرفته شود . بدین ترتیب بیضی ساختن پیستون و همچنین ایجاد لقی بین سیلندر و پیستون، جهت جلوگیری از چسبیده شدن پیستون به سیلندر می باشد.

دسته بندی پیستون ها:

دسته بندی براساس:

· نوع دامنه : برش کامل- نیمه برش- بدون برش

· نوع تاج: تخت- گودی شکل- محدبی شکل

· نوع چاک: I شکل- T شکل- U شکل

· نوع جنس: آلومنیوم- چدن

· نوع پوشش: سرب- قلع- گرافیت- اکسید و …..

· نحوۀ قرارگیری محور: داخل مرکز- خارج از مرکز

مزایا و معایب انواع جنس پیستون:

آلیاژ آلومنیوم:

* مزایا: سبکی وزن- انتقال حرارت بالا- شکل پذیری

* معایب: انبساط زیاد در برابر حرارت- قیمت گران

آلیاژ چدن:

* مزایا: مقاوم در برابر حرارت و فشار بالا- انبساط کم- مقاوم در برابر سایش- قیمت ارزان

* معایب: انتقال حرارت کم- وزن زیاد- دارا بودن خاصیت شکنندگی

ویژگی های پیستون:

· از نظر ساختمان متعادل باشد.

· در مقابل سایش و حرارت و همچنین نیروهای احتراق مقاوم باشد.

· قابلیت انتقال حرارت خوبی داشته باشد.

· سبک باشد.

· قابلیت انبساط کمی داشته باشد.

ساختمان پیستون:

الف) سرپیستون (تاج)

ب) محل نشست رینگ (رینگ نشین)

ج) سوراخ گژن پین

د) سد حرارتی

ر) تنه یا دامنه پیستون (در سه نوع بدون برش، نیمه برش و برش کامل ساخته می شود)

پوشش های محافظ پیستون:

وجود اصطکاک بین سیلندر و پیستون سبب سایش این قطعه (پیستون) می شود. به همین منظور پیستون را به قشرهای محافظ آغشته می کند تا مقاومت پیستون در مقابل سایش افزایش یابد لازم به ذکر است که برخی از این پوشش ها مانند پوشش گرافیتی، روغن را در خود نگه می دارند. تا سایش را به کمترین حد ممکن برساند.

ویژگی پوشش های محافظ پیستون:

· قابلیت جذب روغن را داشته باشد.

· خاصیت لغزشی داشته باشد.

· نقطه ذوب بالایی داشته باشد.

· قابلیت حرارتی خوبی داشته باشد.

روش های جلوگیری از انبساط پیستون:

پیستون در اثر حرارت و دارا بودن ضریب انبساط زیاد، ( پیستون های آلومینیومی) قطرش زیاد می شود. به همین دلیل روش های زیر را جهت جلوگیری از انبساط پیستون به کار می برند.

1- ایجاد شیار افقی در ساختمان پیستون، که به آن سد حرارتی گفته می شود. این شیار در قسمت بالای پیستون و همچنین در پایین رینگ روغنی، وجود دارد. که ضمن خنک کاری، از انبساط پیستون جلوگیری می کند.

2- به کار بردن فلز انوار در ساختمان پیستون های آلومنیومی، فلز اینوار آلیاژ فولادی نیکل دار است که این آلیاژ در حرارت های بالا انبساط کمی دارد.

3- با ایجاد شکاف های (I,U,T) شکل در دامنۀ پیستون که دارای شیار های افقی و عمودی هستند، می توان از انبساط پیستون جلوگیری کرد. لازم به ذکر است در هنگام ایجاد شیار، شیار عمودی را کمی مایل ایجاد می کنند تا سیلندر، دچار خط اتادگی نشود.

علائم حک شده در روی پیستون:

· علامت F ، front ، فلش و … جهت قرار گیری پیستون در سیلندر را نشان می دهد، این علائم در موقع نصب پیستون باید به سمت جلوی موتور باشد.

· علامت std یا اعداد یا حروف لاتین (A, B, C, D) حک شده در روی پیستون، نشان دهندۀ سایز پیستون و مقدار تراش سیلندر است.

· در برخی از اتومبیل ها مقاومت پیستون در مقابل فشار، در روی پیستون نشان داده می شود به طوری که حروف C-L نشان دهنده فشار کم و C-H بیانگر (فشار بالا) می باشد.

· اندازه سایز گژن پین که بیان کننده قطر آن است. L نشان دهنده گژن پین با قطر کوچک، M بیانگر گژن پین قطر متوسط و H معرف گژن پین با قطر بزرگ است.

کنترل پیستون:

عیوب و علل خرابی پیستون:

– سائیدگی رینگ نشین:

اصطکاک زیاد- روغنکاری ضعیف- اثر ضربه ای رینگ ها در هنگام بالا رفتن- نامناسب بودن جنس رینگ

– شکستن:

انبساط زیر پیستون- ورود اجسام خارجی- شکستن پیچ شاتون- خرابی گژن پین

– سوختگی لبه:

آوانس زیاد- اکتان نامناسب- احتراق ضربه ای- خرابی سیستم خنک کاری

– خط افتادگی دامنه:

وجود اجسام خارجی در سیلندر- ناخالصی روغن- شکستن رینگ

نحوه خارج کردن پیستون از سیلندر:

برای خارج کردن پیستون از سیلندر، پیچ های شاتون را باز کنید و بعد از جدا کردن کپه متحرک شاتون، سر پیچ های شاتون را برای حفاظت از ضربه دیدن، با شیلنگ بپوشانید. سپس توسط غلاف مخصوص به پیچ های شاتون ضربه های ملایمی را وارد کرده و شاتون را همراه پیستون بیرون آورید.

نحوه جدا کردن پیستون از شاتون:

برای این کار، ابتدا روی پیستون، با همان شاتون در کنار هم جمع شود. اگر شاتون توسط یک گزن پین روان، به پیستون متصل شده است خارهای نگهدارنده ان را واقع در روی پیستون در آورید. سپس با ضربه ملایمی آن را خارج کنید. و چنانچه پیستون و شاتون را توسط گرم کن مخصوص، حرارت دهید و سپس توسط پرس هیدرولیکی، گژن پین را خارج سازید.

منبع: وبسایت آی زمرد